Artrit (eklem iltihabı) ve eklem ağrısı tedavisi nedir?

Artrit tedavisi eklem hareketlerinin rahatlamasına ve hareket esnasında oluşan ağrı hissinin hafiflemesine odaklanır. Hastanın artritli eklemi için ideal tedaviyi bulmak için farklı yöntemler bir arada kullanılabilir.

İlaçlar

Artrit tedavisinde kullanılan ilaçlar, artrit tipine bağlı olarak değişir. Çokça kullanılan artrit ilaçları şöyledir:

Ağrı kesiciler:

Bu ilaçlar ağrıyı azaltmaya yardımcı olur, ancak eklemdeki iltihap ve hasar üzerinde hiçbir etkisi yoktur. Parasetamol (aseaminofen) içeren ilaçlar ilk tercih olarak ve reçetesiz kullanılabilir. Parol, vermidon, minoset parasetamol içeren ilaçlardan bazılarıdır. Parasetamol ile geçmeyen eklem ağrıları için doktorunuz farklı ağrı kesiciler önerebilir.

Şiddetli ağrı için tramadol (Contramal, Tramadolor, Ultram, ConZip…), oksikodon (Oxopane, OxyContin, Roxicodone…) veya hidrokodon (Hysingla, Zohydro ER) gibi opioidler reçete edilebilir. Opioidler ağrıyı hafifletmek için merkezi sinir sistemine etki eder. Bu güçlü ilaçlar uzun süre kullanıldığında, alışkanlık oluşturarak zihinsel veya fiziksel bağımlılığa neden olabilirler.

Steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar (NSAID’ler):

NSAID’ler hem ağrıyı hem de iltihabı azaltır. Reçetesiz satılan NSAID’ler arasında ibuprofen (Suprafen, Brufen, Advil, Nurofen Motrin IB…) ve naproksen (Apranax, Naprosyn Cr, Aleve…) bulunur. Bazı NSAID türleri sadece reçete ile alınabilir.

Ağız yoluyla alınan NSAID’ler mide yanmasına neden olabilir ve kalp krizi veya inme riskini artırabilir.

Eklemlere sürülebilen kremler veya jeller şeklinde üretilen NSAID’ler, mide yanması, gastrit ve kalp hastalığı gibi yan etkileri açısından çok daha güvenlidir.

Mentol ve kapsaisin

Bazı krem ve merhem çeşitleri mentol veya kapsaisin içerir. Kapsaisin kırmızı biber gibi acılı bitkilerden, mentol ise nane yaprağından elde edilir. 

Kapsaisin, ağrı sinyallerinin iletilmesine yardımcı olan P maddesini bloke eder ve vücutta ağrıyı bloke eden endorfin adı verilen kimyasalların salınmasını tetikler. Kapsaisinin yan etkileri, uygulandığı alanda yanma veya batma hissidir.

Mentol veya kapsaisin, ağrıyan eklem üzerindeki cilde sürüldüğünde, eklemin kendisinden kaynaklanan ağrı sinyallerinin beyne iletilmesini engelleyebilir. Dolayısıyla ağrı hissini azaltabilir.

Hastalığı Modifiye Eden Antiromatizmal İlaçlar (DMARD’lar):

DMARD’lar bağışıklık sisteminin eklemlere saldırmasını yavaşlatır veya durdurur. Genellikle romatoid artrit tedavisinde kullanılır.

Bu ilaçlardan en önemlileri metotreksat (Metoart, Methotrexat “ebewe”, Trexall, Rasuvo…), antimalaryal ilaçlar (klorokin ve hidroksiklorokin(Plaquenil)), sulfosalazin ve leflunomiddir. Bu ilaçlar hastalığın seyrini değiştirirler, akut faz reaktanlarında ve sitokinlerde düşme sağlarlar, romatoid artritte erozyonu önler veya yavaşlatırlar. 

Biyolojik Tepki Değiştiriciler

Tipik olarak DMARD’larla birlikte kullanılırlar. Biyolojik tepki değiştiriciler, bağışıklık tepkisinde yer alan çeşitli protein moleküllerini hedefleyen genetik olarak tasarlanmış ilaçlardır.

Birçok biyolojik tepki değiştirici türü vardır. Tümör nekroz faktörü (TNF) inhibitörleri yaygın olarak reçete edilir. Bazı örnekleri; etanersept (Enbrel, Erelzi, Eticovo…) ve infliksimab (Remicade, Remsima, Inflectra…)

Diğer bazı biyolojik tepki değiştirici ilaçlar ise, interlökin-1 (IL-1), interlökin-6 (IL-6), Janus kinaz enzimleri ve B hücreleri ve T hücreleri olarak bilinen belirli beyaz kan hücresi türleri gibi enflamasyonda rol oynayan diğer maddeleri hedefler.

Kortikosteroidler

Prednizon (Deltacortril, Prednol, Romezon, Seriden, Prednisone Intensol, Rayos…) ve kortizon (Genkort, Cortef) içeren bu ilaç sınıfı, iltihabı azaltır. Bağışıklık sistemini baskılayarak bağışıklık sisteminin eklemleri tahrip ettiği romatoid artrit gibi hastalıkların seyrini hafifletir. Kortikosteroidler ağızdan alınabilir veya doğrudan ağrılı eklem içine enjekte edilebilir.

Her üç ayda bir veya dört ayda bir doğrudan eklem içine steroid ilaç (yerel bir anestezik ile kombine edilebilir) enjekte edebilir. Steroid enjeksiyonları en sık artrit veya tendinitli hastalarda kullanılır. 

Eklem içerisine uygulanan enjeksiyon etkilidir ancak etkisi geçicidir.

Ayrıca yan etkileri olabilir; steroid enjeksiyonları eklem içi yaralanmaya bağlı oluşacak ağrıyı da azaltabilir. Ağrının hafiflemesiyle eklemin aşırı kullanılması ekleme daha fazla zarar verilmesine neden olabilir. Steroid enjeksiyonu size yepyeni bir eklem vermez, ağrı ve hareket kısıtlılığı gibi problemleri “geçici olarak” azaltır.

Fizik Tedavi

Fizik tedavi bazı artrit tipleri için faydalı olabilir. 

Terapist ultrason, ısı veya soğuk terapi, elektriksel sinir stimülasyonu ve manipülasyon gibi teknikleri kullanabilir.

Egzersiz, eklemin hareket yeteneğini iyileştirebilir ve eklemleri çevreleyen kasları güçlendirebilir.

Cerrahi Tedavi

Medikal ilaçlar, doğal kremler veya fizik tedavi gibi çözümler yeterli gelmediğinde doktorunuz cerrahi seçeneğini önünüze koyacaktır.

• Eklem onarımı: Bazı hastalarda eklem yüzeyleri düzeltilebilir veya yeniden hizalanabilir. Bu tip prosedürler genellikle eklem üzerinden yapılacak küçük kesilerle artroskopik olarak yapılabilir.
• Yapay eklem yerleştirme: Bu prosedürde hasarlı eklem cerrahi yöntemlerle çıkarılır ve yapay bir eklem ile değiştirilir. En sık değiştirilen eklemler kalça ve diz eklemleridir.
• Eklem füzyonu: Bu prosedür, bilek, ayak bileği ve parmaklar gibi daha küçük eklemler için daha sık kullanılır. Eklemdeki iki kemiğin uçlarını çıkarır ve daha sonra bu uçları tek bir sert üniteye dönüşene kadar birbirine kilitler. Diğer bir ifade ile eklem ortadan kaldırılır ve iki kemik birleştirilmiş olur.