C Vitamini

L-askorbik asit olarak da bilinen C vitamini, gıdalarda doğal olarak bulunan, suda çözünür bir vitamindir. İnsanlar, C vitaminini kendi vücutlarında (endojen) olarak sentezleyememektedirler, bu yüzden C vitaminini besinlerden temin etmek önemlidir.

C vitamini görevleri nelerdir?

  1. Vitamin C, kollajen, L-karnitin ve bazı nörotransmiterlerin biyosentezi için gereklidir. Kolajen, yara iyileşmesinde hayati rol oynayan bağ dokusunun temel bir bileşenidir. C vitamini cildin güçlenmesini ve cilt kesilerinin daha hızlı iyileşmesini sağlar.
  2. Vitamin C protein metabolizmasında rol oynar. Saç dökülmelerini azaltır.
  3. Vitamin C önemli bir antioksidandır ve E vitamini (alfa-tokoferol) dahil olmak üzere vücuttaki diğer antioksidanları yeniden canlandırdığı gösterilmiştir.
  4. Biyosentetik ve antioksidan fonksiyonlarına ek olarak, vitamin C bağışıklık fonksiyonunda önemli bir rol oynar.
  5. Bitki bazlı gıdalarda bulunan demirin(non-heme demir) emilimini arttırır.
  6. Yetersiz C vitamini(L-askorbik asit) alımı sonucu skorbüt hastalığı gelişir. Skorbüt; yorgunluk ve halsizlik, yaygın bağ dokusu zayıflığı ve kılcal kırılganlık ile karakterizedir.

C vitamini nasıl emilir?

C vitamininin bağırsaklardan emilimini kontrol eden basamaklardan en az biri doza bağımlı spesifik aktif taşıyıcıdır. Hücreler, ikinci bir spesifik taşıyıcı proteini ile C vitaminini biriktirir.

Laboratuvar ortamında yapılan çalışmalar okside olmuş C vitamini veya dehidroascorbik asidin bazı kolaylaştırılmış glikoz taşıyıcıları yoluyla hücrelere girdiğini ve daha sonra hücre içinde askorbik aside indirgendiğini bulmuştur. Dehidroascorbik asit alımının fizyolojik önemi ve genel olarak C vitamini ekonomisine olan katkısı bilinmemektedir.

Vücudumuz oral C vitamininin dokulara ve plazmaya geçişini kontrol eder. Günlük 30–180 mg gibi makul C vitamini alımlarında, yaklaşık olarak C vitamininin %70-90’ı emilir. Bununla birlikte, günlük 1000 mg üzerindeki C vitamini alımlarında, C vitamini emilimi %50’nin altına düşer. Metabolize edilmemiş askorbik asit idrarla atılır.

Farmakokinetik çalışmaların sonuçları göstermektedir ki: günlük alınan 1.25 g oral askorbik asit dozları, vitamin C bakımından zengin gıdalarla günde 200–300 mg askorbik asit tüketerek elde edilenlere nazaran, 135 mikromol/litre gibi iki kat daha yüksek plazma C vitamini konsantrasyonu üretir. Farmakokinetik modelleme, her 4 saatte bir alınan 3 gram askorbik asit kadar yüksek dozların bile sadece 220 mikromol/L pik plazma konsantrasyonları üreteceğini öngörmektedir.(2).

C vitamininin toplam vücut içeriği, 300 mg ile yaklaşık 2 g arasında değişmektedir. Hücreler ve dokularda, beyaz kan hücrelerinde, gözlerde, adrenal bezlerde, hipofiz bezinde ve beyinde C vitamini seviyeleri en yüksektir. Plazma, kırmızı kan hücreleri ve tükürük gibi hücre dışı sıvılarda C vitamini seviyeleri nispeten düşüktür.

Günlük beslenme ile alınması önerilen C vitamini miktarları:

  • 0 – 6 aylık bebeklerde: 40 mg vitamin C alımı önerilir.
  • 7 – 12 aylık bebeklerde: 50 mg vitamin C alımı önerilir.
  • 1 – 3 yaş bebeklerde: 15 mg vitamin C alımı önerilir.
  • 4 – 8 yaş çocuklarda: 25 mg vitamin C alımı önerilir.
  • 9-13 yaş çocuklarda: 45 mg vitamin C alımı önerilir.
  • 14 – 18 yaş erkeklerde:75 mg vitamin C alımı önerilir.
  • 14 – 18 yaş kızlarda:65 mg vitamin C alımı önerilir.
  • 14 – 18 yaş arası gebelerde: 80 mg vitamin C alımı önerilir.
  • 14 – 18 yaş arası emzirenlerde: 115 mg vitamin C alımı önerilir.
  • 19 yaş üzeri erkeklerde: 90 mg vitamin C alımı önerilir.
  • 19 yaş üzeri kadınlarda: 75 mg vitamin C alımı önerilir.
  • 19 yaş üzeri gebelerde: 85 mg vitamin C alımı önerilir.
  • 19 yaş üzeri emzirenlerde: 120 mg vitamin C alımı önerilir.
  • Sigara içenlerde yukarıdaki değerlere ek olarak 35 mg daha vitamin C almaları önerilir.

Tedavisi Nedir?

TedavisiNedir.com web sitemiz içerdiği bilgileri profesyonel yabancı sağlık stelerinden ya da gerçek Türk doktorların kaleminden almaktadır. TedavisiNedir.com genel sağlık bilgilerinden bahseder ve kişisel sağlık durumunuzla ilgili sorumluluk almaz.

You may also like...