Demir Eksikliği Anemisi Nedir? Nasıl Beslenmeliyim?
Vücutta yeteri kadar demir elementi olmamasına demir eksikliği denir.
Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerine kırmızı rengini verir ve oksijenin kanda taşınmasını sağlar. Demir de hemoglobinin temel yapısına giren bir elementtir.
Akciğerden alınan oksijenin dokulara taşınması için hemoglobin gereklidir. Demirin eksik olduğu durumlarda yeteri kadar hemoglobin üretilemez. Anemi denen hastalık oluşur. Demir (Fe) eksikliği durumunda yeteri kadar oksijen taşınamaz. Halsizlik, yorgunluk, bitkinlik, zor uyanma, dikkat eksikliği gibi semptomlar görülür.
Demir insan vücudu için çok gerekli olduğundan ferritin ve hemosiderin isimli proteinlerce depo edilir. Yeterli demir alınamaması ve demir kayıpları sonucu demirin yetmemesine bağlı oluşan anemiye ‘’demir eksikliği anemisi’’denir.
Demir eksikliğinde doğru beslenme
Demir eksikliğinden korunmak için sakatat, kırmızı et, pekmez, kuru baklagiller, ıspanak ve maydanoz gibi gıdalar bolca tüketilmelidir. C vitamini demirin bağırsaklardan emilimini artırır. Bu nedenle sakatat, kırmızı et, pekmez, kuru baklagiller, ıspanak ve maydanoz gibi gıdalar üzerine limon sıkılarak tüketilirse ya da portakal suyu ve grefurt suyu gibi içeceklerle birlikte tüketilirse daha da faydalı olur.
Kafeinli içecekler, süt ve kepek demir emilimini azalttığı için sakatat, kırmızı et, pekmez, kuru baklagiller, ıspanak ve maydanoz gibi gıdalar ile birlikte sık tüketilmemelidir.
Demir elementinin bağırsaktan emilimi nasıl arttırılır?
- C vitamini içeren besinler, beraber tüketildiği besinlerin demir emilimini arttırır.
- Çay ve kahve beraber alındığı besinlerin demir emilimini azaltır.
- Mayalı ekmekteki demir mayasız ekmeğe göre daha çok emilir.
- Kepek ekmeği demirin emilimin azaltır.
- Posalı gıdalarla beslenme demirin emilimini azaltır.
- Gıdaları saklamakta kullandığımız alüminyum, paslanmaz çelik ve teneke de demirin emilimin azaltır.
Yemeklerle beraber çay veya kahve tüketmeyin!
Çay ve kahve bağırsaklarda iken, bağırsakta bulunan gıdaların demir içeriğinin emilimini azaltır. Bu nedenle çay ve kahvenin yemeklerle beraber tüketilmesi besinlerin demir emilimini azaltır. Oysa çay ve kahvenin yemeklerden farklı saatlerde alınmasının hiç bir zararı yoktur!
Demir içeriği en yüksek olan besinler:
- Sakatat, kırmızı et, tavuk ve balık eti
- Kuru kayısı
- Kuru üzüm
- Yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, pazı)
- Fındık, fıstık ve susam
- Yumurta
- Pekmez (üzüm veya keçiboynuzu pekmezi gibi)
- Kuru baklagiller
Demir emilimini artırmanın önemli bir yolu bu besinleri C vitamini ile birlikte tüketmektir!
Demir emilimini arttırmak için beslenme önerileri
- Menemen: Yumurta, yeşil veya kırmızı biber, domates ve soğan gibi C vitamini içeren besinlerle pişirildiğinde, yumurtadaki demirin emilimi artırılmış olur.
- Yumurtalı ıspanağı yoğurtsuz tüketin. Ispanak ve yoğurt beraber tüketildiğinde, ıspanaktaki demirin emilimi azalır. Ispanağın yumurta ile pişirilmesi ise ıspanaktaki demirin emilimini artırır.
- Mangal ve ızgara yaparken etin yanında pişireceğiniz biberleri tüketmeniz, biberdeki C vitamini içeriği ile etteki demirin emilimini arttıracaktır.
- Tahıllı ve kurubaklagilli yemekler bol maydanozlu, marullu, domates ve limonlu salata ile tüketildiğinde, tahıl ve baklagillerin içindeki demir emilimi daha fazla olur.
- Demir eksikliği ileri boyutta olan kişiler; süt, yoğurt ve ayran gibi kalsiyum içeren gıdaları yemeklerle beraber tüketmemelidir. Kalsiyumun bağırsaklardaki demirin kana emilimini azaltır. Ancak çay ve kahvede olduğu gibi ara öğünlerde dilediğiniz kadar süt ve süt ürünleri tüketebilirsiniz.
- İskender yanında yoğurt yemeniz çok leziz olsada yoğurt etteki demirin emilimini azaltacaktır. Kansızlık problemi varken iskender yemek doğru et tüketim şekli değildir.
- Yemeklerle beraber veya yemeklerden hemen sonra çay veya kahve tüketmeyin. Yemeklerden yaklaşık bir buçuk saat sonra dilediğiniz kadar çay veya kahve tüketebilirsiniz.
- Kahvaltılarda 1- 2 tatlı kaşığı kadar pekmez günlük demir ihtiyacının çoğunu karşılamaktadır. Üzüm pekmezi ya da keçiboynuzu pekmezi tüketebilirsiniz.
